ÇOCUKLARIN DÜNYASI MASALLAR - HİKAYELER
İlk anlatanı bilinmeyen ve ağızdan ağız sürüp gelen, olağanüstü, düş ürünü olaylarla örülü anlatım türü.
Masallar, olağan üstü olabildikleri gibi gerçekçi de olabilir. yani gerçek kişilere, gerçek olaylara dayandıkları izlemini veren masallar da vardır Ama her iki masal çeşidinde de düş ürünü uydurma oluş ana niteliktir. Bu ise biçimde, anlatımda belirginleşir. Söz gelimi destancının tersine masalcı, dinleyenleri anlatılanlara inandırmak savında değildir.
Nede hikayeci gibi anlatılanlara gerçek süsü vermek ister Daha masalın başındaki tekerlemeyle dinleyici masala hazırlanır. Olayın uydurmalı dikkati çekilir.
Anlatım kısa ve yoğundur. Olaylar önemlerine göre sıralanarak aktarılır. ve miş'li geçmiş,
şimdiki zaman ya da geniş zamanın rivayeti kullanılır. Masallar, konularına göre şu ana
çeşitlere ayrılır.
Hayvan masalları, Asal masallar, gerçekçi masallar,
Güldürücü öyküler, nükteli fıkralar, yalanlamalar.
Zincirleme masallar. Kahramanları hayvanlardan seçilen ve daha çok öğretici nitelik taşıyan taşıyan hayvan masalları kısa olur, başlama tekerlemeleri de yoktur. Olağan üstü
masalların kahramanları da İnsanlarla cinler, periler, devler gibi doğa dışı varlıklardır.
Gerçek masallarda bu kişiler pek değişmez Ama temel konu halk arasında seçilmiş tiplerin serüvenlerdir.
Güldürücü masallar ise fıkra değimiyle nitelenir. Yalanlamalı masalların ana niteliği yalana dayanmalarıdır. Zincirlemeli masallar da kuruluşlarındaki özellikle ötekilerden ayrılır. Küçük önemsiz olayların birbiri ardına bağlanmasıyla oluşturulmuşlardır.
Bağlantı ögesinin masal uzar gider. Masallar sözlü halk edebiyatı türleri içinde ülkeden ülkeye, çağdan, çağa en çok yayılan ürünlerdir. Bu bakımdan masalların çoğu konuları ve anlatımları açısından dilleri kültürleri farklı uluslar arasında ortaktır.
Masalın tanımı
Genellikle halkın yarattığı ağızdan ağıza kuşaktan kuşağa sürüp gelen, olağanüstü kişilerin başından geçen olağan dışı olaylara yer veren bir edebiyat türüdür.
Halk anlatılarının başta gelen türlerinden biri olan masalın serüveni, yazının olmadığı, toplumlarda göçebe toplumun üyeleri olan çocuklar, masalları en çok zevk alarak dinleyendir.
Masal türünün özellikleri
Masallar konuşma dilinin yalınlığı ile süssüz ve söz oyunlarına başvurulmadan anlatılır.
Masallarda yer ve kişi adları belirgin değildir . Var olan yer adlarının ise gerçekle ilgisi sadece adlarının geçmesidir.
Masallar genellikle anonim eserlerdir. Masallarda genellikle zaman kavramı belirgin değildir.
Türk masallarının uygun bölümleri arasında tekerlemeler yer alır.
Masallarda bazı ahlaki kavramlar karşıtları ile birlikte ele alınır.
Masallarda genellikle mutlu sonla biter kötüler mutlaka cezalarını bulur.
Kimi doğa üstü yaratıklar mucize sahibi kişilikler nesneler, yardımcı hayvanlar kötülerin karşısında, iyilerin yanında olur.
Türk masallarında hayata karşı boynu bükük, kolay yönlendirebilen tiplere rastlanmaz
masallarda kahraman yaşanılan çevre inançlar, gelenek ve görenekler önemli özeliktir.
Bazı masallar deyim ve atasözlerini içerir ve kısadan hisse ile sonuçlanır.
Masal kahramanlarının başlıcaları şunlardır; dev, cadı, padişah, peri,kızı , keloğlan, köse
Masalların kaynağı
İlk masalların hangi toplumlarda, nasıl oluştuğu, toplumsal araştırmaların konularından biridir. Bu oluşum sürecini belirlemek, saptamak çabasından doğmuştur. Hayale sığmayan arzular, istekler yüreğe düğümlenip kalır.
İşte bu kalış, zamanla masal olayları zinciri halinde ortaya çıkar.
Halk masalları
Halk arasında anlatılmaya başlanmış zamanla gelişmiş ve sonradan masal masal yazarlarınca yazılı hale getirilmiş olan yazarlardır.
Konulara genellikle yalındır. ve anlatım bakımından birtakım acemilikler içerir.
Masalda işlenen temalara, sevgi çocukların karşılaşabileceği çeşitli zorluklar, kötülerin yanına kalmayacağı gibi örnekler verebilir.
Olumlu kahraman öne çıkar İmkansız diye bir olguya yer verilmez bir saniyede Okyanus aşılabilir. İnsanlar iğne deliğinden rahatça geçebilirler.
Dramatik bir özelliği vardır. Hak, adalet kavramı, olayların gelişimi ile gerçekleşir.
Başlangıç ara ve sonuç bölümlerinde tekerlemelere yer verilir.
Tasvirlere pek yer verilmez Bütünüyle ilgi çekici olaylar yer alır.
Türk halk Masalların Bölümleri
Döşeme Tekerlemelerle giriş yapılır. Kahraman tanıtılır. konu verilir.
Gövde gelişme, Kahramanın başından geçen türlü türlü olaylar anlatılır. Okuyucunun merakı tahrik edilir. olaylar anlatılır. Okuyucunun merakı tahrik edilir. olay bir çözüme kavuşturması gereken noktaya getirilir.
Sonuç çözüm bu bölümde olay sonuca bağlanır. iyiler kazanır. kötüler kaybeder iyilere ödül, kötülere ceza verilir. iyi dileklerle masal bitirilir.
Edebi Modern Masallar
Yazılı kültür ürünleridir
Çocuk okurlar veya dinleyicilere güzel duygular iletebilmek. onlara iyi alışkanlıklar kazandırmak amaçtır.
Genellikle bir düşüncenin yada davranışın eleştirisi veya toplumsal eleştirisi ve ya toplumsal eleştirisi amaçlanmıştır. Alegorik özellikler taşır.
Çocuk edebiyatında masal, Masallar çocuklar için vazgeçilmezdir Çocukların, hele okul öncesi ve okula yeni başlayan bütün çocukların, hele okul öncesi ve okula yeni başlayan
bütün çocukların ilgisini büyük ölçüde çeker Masalın gizemli havası, serüven dolu fantastik olaylar içermesi çoğunlukla iyilerin kazanıp kötülerin yenilgiye uğratılması
masalları çocuk için ilginç kılar. Başka deyişle masal çocuğun dünyasına yakın bir dünya sunar. Çocuklar masal okumayı, ama daha ziyade anlattırmayı çok severler.
Çocuk eğitiminde Masal
Düş gücünün gelişmesine düşünce ufkunun açılmasına yardımcı olur. Kelime dar ağacını zenginleştirir. ve kavram öğrenimini hızlandırır. Bunlarla birlikte masallar çocuğun merak duygusunu uyandırır. Yaratıcılığını, neden, sonuç ilişkisi kurma becerisini arttırır.
Masallar,çocuğun korkularını giderir. Özlemlerini dile getirir. Karşılaştıkları güçlükleri kavramasına, çözüm bulmasına yardım eder. Kişiliğini geliştir.
Masallar, çocukların çocukça sorunlarını küçümsemek onları ciddiye alır. Onlara güven verir. Geleceğe güven verir. Geleceğe olan umutlarını artırır.
Çocuk Masallarında aranılan nitelikler
Masallarda olaylar canlı ve hareketlidir. Dil sade, anlatım akıcı olmalıdır.
Düğüm noktası ustaca işlenmeli, olaylar beklenmedik şekilde sonuçlandırılmalıdır.
Tasvirleri, kahramanların davranışları, çocuklarda iyilik ve güzellik duygusunun gelişmesini sağlamalıdır.
Anlatılanlar zaman zaman çocukları neşelendirmeli güldürmeli ve eğlendirmelidir.
Konusu ve kahramanları bakımından çocukları korkutmak ve üzmekten uzak olmalıdır.
Masalda çocukları, uyuşukluğa boş inançlara yazıcıya yönelten telkinler bulunmamalıdır.
Masalların çocuklara katkıları
Masallarda İşlenen birlikte yaşayan insanlar zor anlarında birbirlerine destek olmalı ve nezaket kurallarına dikkat etmeli gibi konular, çocukları sosyal dünyaya hazırlar.
Masal kitaplarının renkli görsel ögeler yönünden zengin olması ise çocuğun görsel yönünden gelişmesine yardımcı olur.
Çocuklar, masal kahramanlarının üstün özelliklerine ve başarılı eylemlerine hayranlık duydukları için onlarla özdeşim kurar, onlar gibi olmak isterler .
Buda çocukların karakter gelişimini üzerinde etkili olur.
0_ 1 yaş
1_ 3 yaş
Büyük, parlak resimleri olan, birbirinden farklı nesnelerin olduğu hayvanlar, taşıtlar, gibi çocuğun bildiği şeyleri örneğin yemek gibi yapan çocuk kahramanların bulunduğu her bir sayfada bir kaç kelimelik yazıların olduğu masal kitapları tercih edilmelidir.
3_5 yaş
Belirgin bir konusu ya da kahraman figürleri olan, tanıdık durumların, anlatıldığı konuları içeren örneğin, pikniğe giden aile gibi masal kitaplarını tercih edilmelidir.
masalın konusu sade olmalı ve masaldaki resimler anlatılan masalı desteklemelidir.
Çocuğun hayal gücünü harekete geçiren masalların olduğu kitaplar, bu yaş grubundaki
çocuklar için faydalıdır.
5_ 8 yaş
Kavram ve dil yönünden gelişmiş, sadece iyi ve doğruyu değil, kötü ve yanlış karakterleri de içeren, çocuğun bildiği kelimelerden oluşan, okumayı yeni öğrenenler için kısa ve büyük yazılarla yazılmış kitapları tercih edilmelidir.
Konuları hayvanlar, develer ve doğa olan masalları, destan ve efsaneler dinlemekten hoşlanırlar.
Uygun uzunluktaki bir kitabı sonuna kadar dinler ve dinlediklerini çok iyi anlarlar.
Okumayı yeni öğrenen çocuk için kitabın sayfa sayısı 20 geçmemeli ve kitap iri puntolu harflerle yazılmış kitaplar tercih edile bilir. Sonraki yaşlar için kitapların sayfa sayısı giderek artırılmalıdır. Satır aralıkları, çocuğun takibini kolaylaştıracak genişlikte olmalıdır.
Ayrıca seçilen kitapların çocukların ilgi alanına giren, onu sıkmayacak, bir seferde okuya bileceği kitaplar olmasına dikkat edilmelidir.
8_ 12 yaş
Bu yaş gurubundaki erkek, kız çocuklarının ilgileri farklılaşır. Erkekler, daha çok kahramanlık, keşif, ve maceralı olayların yer aldığı heyecanlı kitapları tercih ederler.
Kızlar ise daha çok günlük yaşamla ilgili yada duygularını bulabilecekleri kitapları severler.
Bu nedenle çocukların karakter ve zevkine uygun, yaratıcılığını harekete geçiren, sadece mesaj kaygısı taşımayan, beyin fırtınası yapabileceği, iyinin yanında kötü yede yer veren farklı kültürlerin tanıtıldığı, öğretici yada mesaj verici özelliği abartılmamış kitapları tercih edilmeli .
Konuk yazar
zerrin_ce
Tweetle
Bizi Takip Edin
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder